Skjališ

Mįldagi er skrį um eignir, tekjur og skipan hverrar kirkju sem varšveislumašur lét gera ķ samrįši viš biskup.

Reykjaholtsmįldagi, eša Reykholtsmįldagi, er į einu skinnblaši og er elsta varšveitta frumskjal į ķslensku. Elsti hluti žess er talinn frį įrinu 1185, en yngsti hluti hans er frį lokum 13. aldar. Mįldaginn fylgdi stašnum ķ Reykholti, en var lįnašur žašan til żmissa manna eins og Įrna Magnśssonar, prófessors og handritasafnara, Hannesar biskups Finnssonar og Jóns Siguršssonar, forseta. Snemma į 19. öld var mįldaginn kominn ķ vörslu biskupa ķ Reykjavķk. Frį stofnun Landsskjalasafns (sķšar Žjóšskjalasafn Ķslands) hefur Reykholtsmįldagi veriš varšveittur žar. Reykholtsmįldagi var fyrst prentašur ķ Kaupmannahöfn įriš 1772.

Efni skjalsins

Ķ Reykholtsmįldaga er aš finna skrį yfir jaršeignir og gripi ķ eigu kirkjunnar ķ Reykholti ķ Borgarfirši. Žar eru m.a. nefndar gjafir sem Snorri Sturluson, kona hans og dóttir gįfu kirkjunni og ķtök ķ jöršum og hlunnindum.

Sögulegt baksviš

Mįldagar voru geršir til aš aušvelda varšveislumönnum kirkna aš halda utan um eignir žeirra, kvašir og tekjur. Mįldagar voru löghelgašir meš žinglżsingu og skylt aš lįta lesa žį upp įrlega viš messu. Mįldagar eru til frį nįnast hverri kirkju žar sem prestur skyldi žjóna hvern helgan dag og žeir voru frį upphafi skrįšir į ķslensku og hafa žannig stutt viš varšveislu tungunnar.

Biskupar hófu snemma söfnun mįldaga, og höfšu slķk söfn öšlast hefš um 1400 sem sönnunargögn fyrir eignarrétti kirkna. Elst varšveittra mįldagasafna er Aušunarmįldagar frį Hólum (frį 1318) og Hķtardalsbók frį Skįlholti (1367).

Mįldagar eru ómetanlegar heimildir ķslenskrar sagnfręši; žeir eru prentašir ķ Ķslensku fornbréfasafni I.-XVI. bindi, 1876-1972.

Heimildir

Einar Laxness (1995) Ķslandssaga A-Ö, Reykjavķk, Vaka-Helgafell